مدیریت زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال برای کودکان: نکات کلیدی برای والدین

در دنیای امروز، دستگاه‌های دیجیتال بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان شده‌اند. اگرچه این ابزارها می‌توانند فرصت‌های ارزشمندی برای یادگیری، سرگرمی و رشد مهارت‌های جدید فراهم کنند، اما استفاده بی‌رویه از آن‌ها ممکن است تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی کودکان بگذارد. به همین دلیل، مدیریت زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال توسط والدین و نظارت آنان، کلید حفظ تعادل و ایجاد عادات سالم در فرزندان است. این اینفوگرافی نکات کلیدی برای کمک به والدین در این مسیر را ارائه می‌دهد.

آیا برای مدیریت اعتیاد کودکان به گوشی و موبایل باید به روانشناس مراجعه کنیم؟

توصیه‌ی ما برای مراجعه به روانشناس بدان معنی نیست که شما را آشفته یا نگران کنیم، بلکه هدف این است که از بروز مشکلات بیشتر میان شما و نوجوان دلبندتان جلوگیری شود و بتوانید در تعاملی سازنده و بدون خشونت و آسیب، بازی با گوشی و موبایل را تخت نظارت یک متخصص مدیریت کنید.

زمان مناسب برای مراجعه به روان‌شناس زمانی است که استفاده از گوشی از یک سرگرمی عادی خارج شده و به رفتاری تکراری، کنترل‌نشده و آسیب‌زا تبدیل می‌شود. اگر کودک در زمان‌های طولانی از موبایل جدا نمی‌شود، در صورت محدود کردن دسترسی به گوشی دچار بی‌قراری، عصبانیت، گریه، پرخاش یا قهر طولانی می‌شود، علاقه‌اش به بازی‌های همراه با جنبش، ورزش، هم نشینی و بازی با دوستان، بازی اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های روزمره کاهش می‌یابد، یا خواب و تغذیه او تحت تأثیر قرار می‌گیرد، این‌ها نشانه‌های مهمی هستند که نیاز به ارزیابی تخصصی دارند و بهتر است برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار آتی حتما کودک را نزد یک متخصص زبده ببرید.

روانشناس می‌تواند ریشه‌های وابستگی کودک به ابزارهای الکترونیکی مثل لپ تاپ و موبایل را بررسی کند و چنان‌چه کودک نیازی به حضور والدین و همراهی و بازی با آنان داشته باشد، این موضوع را به والدین نیز اطلاع بدهد.

چرا برخی والدین با دادن گوشی و تبلت به کودکان، گویی به آنان باج می‌دهند؟

بعضی والدین ناخودآگاه از گوشی و تبلت به عنوان ابزار آرام‌سازی فوری استفاده می‌کنند؛ یعنی هر زمان که کودک کمی گریه کرد یا حوصله‌اش سر رفت فورا گوشی را به او می‌هند تا ساکت شود و به اصطلاح نق نزد. این رفتار معمولا از خستگی روانی خود والدین و عدم توانایی مدیریت نیازهای کودک ناشی می‌شود اما با دادن گوشی به کودک تنها او به طور موقت ساکت می‌شود اما نیازهای روانی و نیاز به بازی و ارتباطش با دیگران سر جایش هست.

این کار نوعی تقویت منفی ایجاد می‌کند: کودک یاد می‌گیرد که با گریه و لج به گوشی می‌رسد و والد هم یاد می‌گیرد که با گوشی دادن، از تنش و سروصدا رها می‌شود. این چرخه به مرور تبدیل به باج‌دهی رفتاری می‌شود، یعنی به‌جای گفت‌وگو، صبر، بازی یا همراهی، وسیله‌ای سریع برای کنترل رفتار جایگزین می‌شود. در بلند مدت کودک این رفتار را در خود تثبیت کرده و با کاهش تحمل و صبر کودک، دیگر مهار کردن رفتارهای نادرست و پرخاشگرافنه برای والدین سخت‌تر خواهد بود. لازم است تا پیش از این‌که چنین اتفاقات ناگواری رخ دهد والدین نحوه برخورد با کودک را بیاموزند و به نیازهایش پاسخ درست بدهند و از باج دادن به کودکان خودداری کنند.

سوالات متداول