اسباب بازی
فیلترها
«اسباب بازی» یا «وسیله بازی» به جسمی گفته می‌شود که عمدتا جنبه سرگرمی دارد. اسباب بازی‌ها معمولا برای بچه‌ها ساخته می‌شود اما گاهی هم مخاطب آن‌ها افراد بزرگسال یا حیوانات خانگی هستند. علاوه بر ابزارهایی که اختصاصا به عنوان اسباب بازی ساخته می‌شوند، ابزارهای دیگری که کاربرد اصلی خود را از دست می‌دهند، می‌توانند به عنوان اسباب بازی مورد استفاده قرار بگیرند؛ مانند کنترل خراب تلویزیون، جعبه دستمال کاغذی و غیره.
دسته دیگری از ابزارهای بازی شامل وسیله‌هایی می‌شوند که به هدف لذت خالص و بدون هیچ هدف آموزشی خریده می‌شوند یا هزینه خرج‌شده برای آن‌ها مایه لذت خریدار را فراهم می‌کند؛ مانند جمع‌آوری کلکسیون ماشین‌های لاکچری، موتورسیکلت‌های پیشرفته، کامپیوتر گیمینگ و موبایل پرچم‌دار.
نوع جدیدتر اسباب بازی‌ها شامل سرگرمی‌های دیجیتال تعاملی و اسباب بازی‌های هوشمند می‌شوند. کلکسیون جمع کردن یا وسایلی که جنبه نمایشی دارند هم می‌توانند برای برخی در دسته اسباب بازی قرار بگیرند.
تاریخچه اسباب بازی
استفاده از اسباب بازی به دوران پیش از تاریخ برمی‌گردد. در مکان‌های باستانی، نگاره‌هایی از اسباب بازی‌ها به شکل نوزاد، حیوان و سرباز درکنار ابزارهای مورد استفاده بزرگسالان به چشم می‌خورد. دقیقا نمی‌دانیم که چرا اسباب بازی را با این واژه (Toy) می‌شناسیم اما احتمال می‌رود اولین بار این واژه در قرن ۱۴ میلادی مورد استفاده قرار گرفت.
قدیمی‌ترین عروسک اسباب‌بازی نیز احتمالا ۴ هزار سال پیش وجود داشته است. در ساخت اسباب بازی ممکن است چوب، خاک، کاغذ و پلاستیک استفاده شود.
مزایای اسباب بازی
اسباب بازی نقش حیاتی در فرایند رشد کودک ایفا می‌کند. اسباب‌بازی بچه‌ها را برای کشف دنیا و تجارب زندگی آموزش می‌دهد. البته بازی کردن با اسباب بازی در بزرگسالی هم مزایایی دارد؛ ازجمله تقویت ارتباطات اجتماعی، یادگیری، استفاده‌ی درمانی، یادآوری و تقویت آموخته‌های دوران کودکی.
بازی کردن در واقع راه برون‌ریزی کودک محسوب می‌شود. کودک هنگام بازی با اسباب‌بازی‌ها، امیال، نیازها و ترس‌هایش را برملا می‌کند. اگر کودک در شرایط سختی باشد و در بیان خود مشکل داشته باشد، بازی درمانی می‌تواند به بهبود او کمک کند.
ممکن است هدف بازی با اسباب بازی‌ها بسته به جامعه متفاوت باشد. برای مثال در برخی جوامع، هدف تهیه اسباب بازی برای بچه‌ها، آماده‌سازی آن‌ها برای آینده‌ای است که در انتظارشان است. این موضوع در جوامع کوچک و بسته بیشتر اتفاق می‌افتد که والدین انتظار دارند کودک با اسباب بازی تصور و تجسم لازم از آینده شغلی خود را انجام دهد و تعبیر شخصی از جایگاه خود در دنیای بزرگسال‌ها را بسازد.
در برخی جوامع دیگر مانند کشورهای پیشرفته غربی، هدف از تهیه اسباب بازی برای کودک گسترده کردن رشد شناختی او به شکلی ایده‌آل‌گرایانه است. این جوامع اسباب‌بازی‌هایی مانند عروسک باربی و اکشن فیگور را در اختیار کودک می‌گذارند که سبکی غیر واقع‌گرایانه دارند و باعث می‌شوند کودک قادر به تجسم یک دنیای آرمانی باشد که می‌تواند در این دنیا، دست به انتخاب نوع زندگی و امکانات زندگی بزند.
در ادامه مزیت‌های بازی با اسباب بازی برای کودکان را برمی‌شماریم:
- کشف هویت
- رشد فکری، عاطفی و حرکتی
- رشد شناختی (تمرین تمرکز، بهبود گستره توجه، حافظه، درک زبان و ریاضی)
- بهبود خلاقیت و قوه تخیل و تجسم
- درک رابطه علت و معلولی
- آشنایی با تعامل و ارتباطات
- قوی شدن قوای جسمانی
- تمرین مهارت‌های مورد نیاز در بزرگسالی
انواع اسباب بازی:
بعضی اسباب بازی‌ها با هدف از پیش تعیین‌شده به بچه‌ها داده می‌شوند. برای مثال اسباب بازی کودک یک روزه یا یک ماهه، کمک به او برای شناخت محیط اطرافش و آشنایی با رنگ‌ها و اصوات و حواس پنج‌گانه است. پس بر اساس هدف اسباب بازی، یک دسته‌بندی داریم:
- آشنایی با حواس پنج گانه (اسباب بازی چوبی با الگوی بازی تکرار شونده، ماشین با صدای بوق و آژیر یا روشن شدن چراغ‌ها با فشردن دکمه مشخص)
- ایجاد تحرک در کودک (اسباب بازی برای تقویت و تمرین عضلات، مصرف انرژی، ایجاد تعادل، پرورش اعتماد به نفس، رهبری. مانند نردبان چوبی و طناب و سرسره، الاکلنگ، توپ ساده یا با صدای زنگوله، سه چرخه، ماشین بازی با نخ، لی لی)
- تقویت مهارت کار با دست و هماهنگی چشم و انگشتان (پیچ مهره چوبی و پلاستیکی با رنگ‌های متنوع)
- تقویت قوه تشخیص و تفکر (شناخت اشکال هندسی، آشنایی با اندازه و حجم، اصوات و رنگ‌ها مانند پازل با قطعات هندسی مختلف)
- بهبود قدرت تکلم و بیان (اسباب بازی موسیقایی با تقویت دستگاه تنفسی و تولید صدا، کارت و کتاب تصویری)
اما دسته‌بندی کلی انواع اسباب بازی شامل موارد زیر است:
- خانه سازی
- عروسک و اکشن فیگور
- وسایل نقلیه
- پازل و جورچین
- هنری و خلاقانه (مانند لوازم طراحی)
- اسباب بازی کلکسیونی
- اسباب بازی آموزشی
- لوازم جانبی تبلیغاتی
- اسباب بازی دیجیتالی
- اسباب بازی درگیرکننده قوای جسمانی
انتخاب اسباب بازی مناسب کودک
در انتخاب اسباب بازی برای کودک باید موارد مهمی را در نظر گرفت تا اسباب بازی به رشد، جسم و روحیه کودک آسیب نزند. اسباب بازی باید متناسب با سن، علاقمندی، توانایی ذهنی و رشد کودک باشد. اگر اسباب بازی برای کودک دشوار یا زیادی ساده باشد، جذابیت خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند در رشد خلاقیت کودک مفید واقع شود.
ایمنی اسباب بازی
بیشتر کشورها برای تولید اسباب بازی استانداردهای خاصی را در نظر می‌گیرند. این محدودیت‌ها شامل خطر ایجاد جراحت، اشتعال زا بودن و استفاده از مواد خطرناک و سمی می‌شود.
ملاحظات ایمنی تولید اسباب بازی در هر کشور ممکن است متفاوت باشد اما باید در نظر داشت که استانداردهای جهانی برای ساخت اسباب بازی می‌تواند راه‌های سنتی بازی کردن را دستخوش تغییر کرده و خطرهای جدیدی برای کودکان در برخی مناطق ایجاد کند؛ برای مثال در مناطقی که شمار زیادی از والدین کودکان سواد خواندن ندارند، متوجه خطرات احتمالی و انتخاب اسباب بازی مناسب سن کودک نمی‌شوند.